Một con tàu không gian não người điều khiển sẽ biểu trưng cho cơ giới hoàn hảo. Ý tưởng này đã thành công, và một thứ chưa bao giờ được thấy trước đây: một thực thể kỳ lạ được gọi là – Ngài tàu không gian.
Truyện được đăng trên tạp trí Imagination Stories of Science and Fantasy, truyện khoa học viễn tưởng và tưởng tượng kỳ ảo, tháng 1, năm 1953, tại Hoa Kỳ. Lĩnh vực nghiên cứu AI – trí tuệ nhân tạo được ra đời tại một hội thảo tại Đại học Dartmouth năm 1956.
Kramer ngả người ra sau.” Anh có thể thấy hoàn cảnh rồi đấy. Chúng ta sẽ giải quyết thế nào với một tình huống như thế này? Biến số hoàn hảo.”
“Hoàn hảo ư? Vẫn có thể dự đoán được mà. Một vật sống vẫn bị những thứ thiết yếu chi phối, tương tự với vật vô tri vô giác. Nhưng chuỗi nhân- quả thì khó thấy hơn; có nhiều yếu tố phải xem xét hơn. Cái khác nhau là định lượng, tôi cho là vậy. Phản ứng của sinh vật sống song song với tác động tự nhiên, nhưng với sự phức tạp lớn hơn.”
Gross và Kramer nhìn lên trên những tấm kính ảnh, lơ lửng trên tường, vẫn còn nhỏ nước, những hình ảnh đang hiện lên rõ hơn. Kramer đánh dấu một dòng bằng bút chì của mình.
“Thấy cái đó không? Đó là một con giả túc. Chúng còn sống, và cho đến tận bây giờ, một thứ vũ khí chúng ta không thể đánh bại. Không có hệ thống cơ giới nào có thể ganh đua với loài đó, đơn giản hay phức tạp. Chúng ta phải đập vụn mạng điều khiển Johnson và tìm kiếm một thứ khác.”
“Đồng thời cuộc chiến tiếp tục như hiện tại. Thế bí. Chiếu hết. Chúng không thể tiếp cận được chúng ta, và chúng ta không thể đi qua bãi mìn đang hoạt động của chúng.”
“Kramer gật đầu.”Đó quả là một sự phòng vệ hoàn hảo, với chúng. Nhưng vẫn có thể có một câu trả lời.”
“Cái gì thế?”
“Đợi một phút.” Kramer quay ra chỗ chuyên gia tên lửa của anh, đang ngồi với các biểu đồ và hồ sơ. “Con tàu trọng tải đã quay trở lại tuần này. Nó không thực sự tiếp xúc, đúng không nhỉ? Nó đến gần nhưng không có sự liên lạc nào cả.”
“Đúng thế.” Người chuyên gia gật đầu. “Thủy lôi ở cách đây hai mươi dặm. Con tàu đã vật lộn ở trên không, di chuyển thẳng tới Proxima, đường thẳng tắp, sử dụng mạng điều khiển Johnson, tất nhiên. Nó đi chệch hướng cỡ mười lăm phút trước đó vì lý do gì không rõ. Sau đó nó quay trở lại cung đường của nó. Đó là lúc chúng bắt được nó.”
“Nó thay dổi vị trí,” Kramer nói. “Nhưng chưa đủ. Thủy lôi đã bám theo nó, truy nã nó. Chuyện vẫn như cũ, nhưng tôi lấy làm lạ về việc liên lạc.”
“Đây là giả thuyết của chúng tôi,” chuyên gia nói. “Chúng tôi tiếp tục tìm kiếm tiếp điểm, một nút bấm trong giả túc. Nhưng rất có thể chúng ta đang chứng kiến một hiện tượng tâm lý, một quyết định không có mối tương quan vật lý nào. Chúng ta đang theo dõi một vật gì không ở đó. Thủy lôi quyết định nổ. Nó trông thấy tàu của chúng ta, tiếp cận, và sau đó quyết định.”
“Cảm ơn anh.” Kramer quay sang Gross. “Chà, điều đó khẳng định những gì tôi đang nói. làm sao một con tàu có thể được điều khiển bởi những tiếp âm tự động thoát khỏi một thủy lôi quyết định nổ? Toàn bộ lý thuyết về sự thâm nhập của thủy lôi là ta phải tránh vấp phải cái nút bấm. Nhưng nút bấm ở đây là một trạng thái tinh thần trong một thể sống phát triển, phức tạp.”
“Vòng đai sâu năm mươi nghìn dặm,” Gross nói thêm. “Nó giải quyết một vấn đề khác với chúng, sửa chữa và bảo trì. Những thứ chết tiệt đó sinh sản, tràn ngập không gian bằng cách đẻ trứng trong chúng. Tôi thắc mắc không hiểu chúng ăn gì?”
“Có lẽ là những gì còn sót lại từ tuyến đầu của chúng ta. Những con tàu tuần dương lớn chắc hẳn phải là một món ngon. Đó là trò đấu trí, giữa một sinh vật sống và một con tàu được điều khiển bằng những tiếp âm tự động. Con tàu luôn luôn thua cuộc.” Kramer mở một tệp tài liệu. “Tôi sẽ nói anh biết những gì tôi nghĩ.”
“Tiếp tục đi,” Gross nói. “Tôi đã nghe mười giải pháp trong ngày hôm nay. Ý kiến của anh là gì?”
“Ý kiến của tôi rất đơn giản. Những sinh vật này giỏi hơn rất nhiều so với bất cứ hệ thống máy móc nào, nhưng chỉ bởi vì chúng sống. Hầu như không có bất cứ thực thể sống nào khác có thể ganh đua với chúng, bất cứ thể sống nào cao hơn. Nếu người Yuk có thể sản xuất ra những thủy lôi sống để bảo vệ những hành tinh của họ, chúng ta có thể khai thác sản xuất một vài thực thể sống của riêng chúng ta theo cách tương tự. Chúng ta hãy tự sử dụng vũ khí tương tự như vậy.”
“Thế thực thể sống nào anh kiến nghị sử dụng?”
“Tôi nghĩ bộ não của người là một trong những thực thể sống được biết đến là nhanh nhạy nhất. Anh có biết đến hình thái nào tốt hơn không?”
“Nhưng không có người nào có thể đi lại trong không gian được. Một phi công người sẽ chết vì trụy tim từ lâu trước khi con tàu đến gần được Proxima.”
“Nhưng chúng ta không cần cả cơ thể,” Kramer nói. “Chúng ta chỉ cần bộ não.”
“Cái gì?”
“Vấn đề là tìm ra người đủ trí thông minh có thể đảm đương, theo đúng cách mà mắt và tay được tự động mọc.”
“Nhưng một bộ não….”
“Về mặt kỹ thuật, có thể thực hiện được. Não bộ đã được chuyển giao vài lần, khi cơ thể lão hóa cho phép nó. Tất nhiên, với một con tàu không gian, với một con tàu tuần dương ngoài kia, thay vì một cơ thể giả, điều này là mới.”
Im lặng bao trùm căn phòng.
“Đó quả là một ý kiến,” Gross chậm rãi nói. Khuôn mặt vuông vắn đăm chiêu của anh nhăn nhó. “Nhưng cứ cho là nó có thể hoạt động được đi, thì câu hỏi lớn là não của ai?”
Mọi thứ hoàn toàn rất khó hiểu, những lí do gây ra chiến tranh, bản chất của kẻ thù. Người Yucconae đã liên lạc với một trong những hành tinh ở ngoài rìa của sao Cận tinh. Lúc con tàu Terran tiếp cận, một loạt những vệt đen mỏng đã trỗi lên bất ngờ và vọt vào tầm xa. Cuộc chạm trán thực sự đầu tiên giữa ba vệt đen yuk và một con tàu thám hiểm đơn độc từ Terra. Không có người Terra nào sống sót. Sau đó chiến tranh lan rộng ra ngoài, vượt ra tầm kiểm soát.
Hai bên cuống cuồng xây dựng hàng rào phòng thủ xung quanh những hệ thống của họ. Trong hai bên đó, vành đai Yucconae tốt hơn. Vòng đai bao quanh Cận tinh là một vành đai sống, vượt hơn tất cả mọi thứ người Terra có thể phá hủy nó. Thiết bị qui chuẩn mà những con tàu Terra được điều khiển bởi nó trong không gian, hệ thống điều khiển Johnson, không tương xứng. Cần phải có một thứ khác nữa. Những tiếp âm tự động chưa đủ tốt.
–Không ổn chút nào, Kramer nghĩ thầm, khi anh đứng nhìn xuống phía dưới đồi nơi công trình đang tiến hành dưới chân anh. Một làn gió ấm thổi dọc quả đồi, làm xôn xao những đám cỏ dại và bãi cỏ. Dưới đáy, trong thung lũng, những người thợ máy đã gần như xong việc; những thành tố của cuối cùng của hệ thống phản chiếu đã được gỡ bỏ khỏi con tàu và chất vào thùng.
Tất cả mọi thứ cần lúc này là một hạt nhân mới, một chìa khóa trung tâm mới sẽ thay thế hệ thống máy móc. Một bộ não người, bộ não của một người thông minh, thận trọng. Nhưng liệu con người đó có chịu từ bỏ nó không? Đó mới là vấn đề.
Kramer xoay người lại. Hai người đang tiến về phía anh dọc theo con đường, một phụ nữ và một đàn ông. Người đàn ông là Gross, lạnh lùng, to chắc nịch, bước đi với dáng chững chạc. Người phụ nữ là–Anh nhìn trong kinh ngạc và nỗi khó chịu đang dấy lên. Đó là Dolores, vợ của anh. Kể từ ngày họ ly thân anh hiếm khi trông thấy cô…
“Kramer,” Gross nói. “Xem tôi đã đâm sầm phải ai đây này. Xuống lại đây với chúng tôi. Chúng tôi dự định đi vào thành phố.”
“Chào, Phil,” Dolores nói. “Chà, anh không vui khi gặp em sao?”
Anh gật đầu. “Em thế nào? Lúc này trông em ổn.” Cô vẫn xinh đẹp và mảnh dẻ trong bộ đồng phục của mình, màu xanh xám của An ninh nội bộ, cơ quan của Gross.”
“Cảm ơn.” Cô mỉm cười. “Anh cũng có vẻ tốt. Sĩ quan chỉ huy Gross nói với em anh chịu trách nhiệm về dự án này, Chỉ huy chiến dịch, như người ta gọi nó. Anh đã quyết định bộ não của ai chưa?”
“Đó là vấn đề.” Kramer châm một điếu thuốc. “Con tàu này sẽ được trang bị một bộ não người thay vì hệ điều khiển Johnson. Bọn anh đã xây dựng những chậu tắm thoát nước đặc biệt cho bộ não, những tiếp âm điện tử để bắt kịp những xung lực và phóng to chúng ra, một ống dẫn chất dinh dưỡng liên tục để tiếp tế cho những tế bào sống với tất cả mọi thứ chúng cần. Nhưng–“
“Nhưng bọn anh vẫn chưa có chính bộ não,” Gross kết thúc. Họ bắt đầu bước đi về phía chiếc xe hơi. “Nếu bọn anh có thể có bộ não đó bọn anh sẽ sẵn sàng cho những bài kiểm tra.”
“Với bộ não vẫn còn hoạt dộng ư?” Dolores hỏi. “Nó thực sự có thể sống như một bộ phận của con tàu?”
“Nó sẽ còn sống, nhưng không ý thức. Rất ít đời sống thực sự ý thức được. Động vật, cây, côn trùng phản ứng nhanh, nhưng chúng không có ý thức. Trong qui trình này của bọn anh tính cách cá nhân, bản ngã, sẽ biến mất. Bọn anh chỉ cần khả năng phản ứng, không cần gì thêm.”
Dolores rùng mình. “Thật kinh khủng!”
“Lúc xảy ra chiến tranh thì mọi thứ phải được thử nghiệm,” Kramer lơ đãng nói. “Nếu một đời sống được hy sinh sẽ chấm dứt chiến tranh thì cũng đáng. Con tàu này phải đi qua. Một vài con tàu nữa như nó và sẽ không còn chiến tranh nữa.”
Họ vào trong xe. Khi họ lái xuống đừng, Gross nói, “Anh đã nghĩ tới ai chưa?”
Kramer lắc đầu của mình. “Cái đó vượt ngoài trách nhiệm của tôi.”
“Ý anh là?”
“Tôi là một kỹ sư. Trách nhiệm đó không thuộc ban của tôi.”
“Nhưng toàn bộ là ý kiến của anh.”
“Công việc của tôi dừng ở đó.”
Gross đang nhìn anh ta một cách lạ lùng. Kramer khó chịu quay đi.
“Thế thì ai chịu trách nhiệm cho việc này đây?” Gross nói. “Tôi có thể sắp xếp bộ phận của mình chuẩn bị các bài kiểm tra đủ kiểu, để xác định sức khỏe, đại loại như vậy –“
“Nghe này, Phil,” Dolores đột nhiên cất giọng.
“Gì thế?”
Cô quay đầu lại phía anh. “Em có ý này. Anh còn nhớ vị giáo sư mà chúng ta học thời đại học. Michael Thomas?”
Kramer gật đầu.
“Em không biết liệu ông ấy còn sống hay không.” Dolores cau mày. “Nếu ông ấy còn sống thì hẳn cũng già lắm rồi.”
“Thì sao, Dolores?” Gross hỏi.
“Có lẽ một người già không còn nhiều thời gian, nhưng tâm trí vẫn còn rõ ràng và nhạy bén–“
Kramer gãi cằm. “Ông ta thực sự là một ông già thông thái đáng kính. Nhưng liệu ông ta vẫn còn sống không? Lúc đó, ông ta chắc phải bảy mươi rồi.”
“Chúng ta có thể tìm hiểu,” Gross nói. “Tôi có thể kiểm tra thường xuyên.”
“Anh nghĩ thế nào?” Dolores hỏi. “Nếu trí tuệ của bất kỳ con người nào có thể đánh bại được những sinh vật ấy–“
“Anh không thích ý tưởng đó,” Kramer nói. Trong tâm trí anh đã hiện lên một hình ảnh, một hình cảnh của một ông già ngồi đằng sau một cái bàn, đôi mắt sáng dịu dàng của ông di chuyển quanh lớp học. Ông lão ngả người ra phía sau, một bàn tay gầy guộc giơ lên—
“Hãy đừng lôi kéo ông ấy vào chuyện này,” Kramer nói.
“Có gì không ổn sao?” Gross nhìn anh thắc mắc.
“La bởi vì em gợi ý nó,” Dolores nói.
“Không” Kramer lắc đầu. “Không phải vậy. Anh không mong đợi bất cứ chuyện gì như vậy, một người anh biết, một người đã từng dạy anh. Anh còn nhớ ông ấy rất rõ. Ông ấy có một cá tính rất khác biệt.”
“Tốt,” Gross nói. “Ông ấy có vẻ thích hợp.”
“Chúng ta không thể làm thế. Chúng ta đang yêu cầu cái chết của ông ấy!”
“Đây là chiến tranh,” Gross nói, “và chiến tranh không đợi những nhu cầu của cá nhân. Chính anh đã nói điều đó. Chức chắn ông ấy sẽ tình nguyện; chúng ta có thể lấy điều đó làm cơ sở.”
“Có thể ông ấy đã chết,” Dolores lẩm bẩm.
“Chúng ta sẽ tìm ra,” Gross nói tăng tốc chiếc xe. Họ lái xe trong im lặng suốt chặng đường còn lại.
(Còn nữa)
Đọc thêm truyện ngắn của nhà văn Philip.K.Dick tại đây: https://truyenjimmy.com/2021/04/nhung-con-mat-biet-het-boi-philip-k-dick.html
Đọc truyện bằng tiếng Anh tại đây: https://www.gutenberg.org/files/32522/32522-h/32522-h.htm
One reply to “Thưa ngài tàu không gian bởi Philip.K.Dick (P.1)”