Iliad bởi Homer – Quyển 1: Bệnh dịch và sự giận dữ (P.2)

Iliad là sử thi Hy Lạp cổ đại được sáng tác bởi Homer và được xuất bản lần đầu tiên vào năm 762 trước công nguyên .

***********************************

Nhưng nỗi giận dữ trong Achilles vẫn chưa nguôi ngoai, con trai của Peleus lại một lần nữa hướng về con trai của Atreus với những lời nhiếc móc cay nghiệt: “Ngươi kẻ say sưa bí tỉ, mang gương mặt của loài chó toi, lòng dũng cảm của một con hươu cái, ngươi chưa bao giờ cầm lấy vũ khí và chiến đấu bên cạnh binh lính của mình, hay gia nhập tướng lãnh Hy Lạp trong một trận phục kích. Ngươi chết đi còn hơn. Ngươi thà lấy cắp phần thưởng từ tay bất cứ người Hy Lạp nào trong quân đội mâu thuẫn với ngươi. Ngươi là kẻ phì nộn trên chính mạng sống dân binh của mình. Nhưng rồi sao, ngươi đứng trên đầu không ai cả, không thì, con trai của Atreus, lần này sẽ là lần tước đoạt trắng trợn cuối cùng của ngươi.”

“Nhưng ta nói toạc ra với ngươi, và long trọng thề trước cây gậy này. Một khi đã cắt nó khỏi gốc trên những quả đồi, nó sẽ chẳng bao giờ mọc lại lá hay cành nữa. Cây rìu đồng tước vỏ và lá khỏi nó. Những người theo tiếng gọi của Zeus giữ vững truyền thống Hy Lạp của chúng ta giờ cầm nó khi họ phán xử. Ta thề long trọng trước nó rằng ngày đó sắp đến, từng và tất cả mọi người Hy Lạp sẽ cần ta lắm lắm, còn ngươi trong cơn khốn cùng của mình sẽ chẳng giúp gì được họ khi họ chồng chất dưới lưỡi gươm của kẻ chinh phạt Hector. Lúc đó ngươi sẽ xé toạc quả tim mình vì hối hận đã không tôn trọng người chiến binh vĩ đại nhất của Hy Lạp.”

“Nói rồi, con trai của Peleus, ném cây gậy đóng đinh vàng xuống, và trở về chỗ ngồi của mình; trong khi đó, ngược lại, Agamemnon giận điên lên với chàng. Nhưng Nestor người ăn nói nhẹ nhàng đứng dậy, nhà hùng biện có giọng nói rõ ràng đến từ Pylos, người có khả năng diễn thuyết ngọt ngào hơn cả mật ong chảy. Ông đã chứng kiến hai thế hệ sinh ra và lớn lên cùng ông ở Pylos, và giờ ông trị vì thế hệ thứ ba. Ông nói với hội đồng, lúc đó, với ý nguyện thực tâm: “Thôi nào, nỗi bất hạnh đã bao trùm lên quân Hy Lạp rồi đó. Nếu Priam, các con trai của Priam và toàn thể dân Troy nghe được hai tướng tranh cãi thế này thì họ vui mừng biết mấy. Xin hãy dừng lại, hãy nghe lời Nestor ta nói. Cả hai đều trẻ tuổi hơn ta, vì vậy hãy lắng nghe, vì ta đã từng chiến đấu bên cạnh các chiến binh, những người còn tài giỏi hơn cả hai, những người như Peirithous, và Dryas, thủ lĩnh thiên hạ, Caeneus, Polyphemus, thái tử cung chiến đấu như thần, và Aegeus, con trai của Theseus, một trong những người bất tử. Họ là những người dũng mãnh nhất mà trái đất sản sinh; và họ chiến đấu với nhũng người cũng thuộc loại dũng mãnh nhất, người Centaurs giấu mình giữa những ngọn núi, những người mà các chiến binh đã đã tiêu diệt toàn bộ. Họ cho gọi ta, và ta đã gia nhập với họ, đi thật xa khỏi Pylos. Ta chẳng kém gì họ, dù chẳng có người nào trên thế gian này đánh thắng được họ. Thế nhưng họ lắng nghe lời ta nói, và làm theo lời khuyên của ta. Hai người cũng nên làm như thế, vì làm vậy là khôn ngoan. Hai người có thể giỏi giáo kiếm, Agamemnon, đừng có tìm cách chiếm đoạt cô gái, hãy để phần thưởng mà quân Hy Lạp đã chia cho Achilles; còn ngươi Achilles, con trai của Peleus, đừng chống đối lại nhà vua ăn miếng trả miếng, bởi vì vương trượng của ngài chẳng khác gì vinh dự mà Zeus ban. Ngươi có sức mạnh của mình, làm con trai của một nữ thần, thế nhưng anh ta vĩ đại hơn, trị vì cao hơn. Agamemnon, hãy nén cơn giận của ngươi lại, làm hòa với Achilles, cái khiên to lớn của chúng ta sẽ che chắn được những hiểm nguy của chiến trận.”

“Lão già kia, quả thực là lão nói chí lý”, Agamemnon đáp lại. Nhưng hắn ta muốn thống trị kẻ khác; trở thành vua của thiên hạ, đứng trên đầu tất cả và ra lệnh cho từng người một, dù ta biết một người sẽ chế nhạo hắn. Những vị thần bất tử có tặng cho hắn tài ném giáo; thì cũng đâu có đảm bảo ban cho hắn quyền thốt ra những lời lăng mạ như thế?”

Achilles, đến đây ngắt lời, nói: “Một kẻ hèn nhát, và vô dụng, ta sẽ được gọi như thế nếu ta tuân phục ngươi và tất cả mệnh lệnh của người, bất cứ điều gì ngươi thốt ra. Cứ ra lệnh cho kẻ khác nếu ngươi muốn, nhưng đừng ra lệnh cho ta. Ta sẽ không tuân lệnh ngươi nữa đâu. Và đây còn điều này nữa nói để ngươi bận lòng: Ta sẽ không mất công chiếm lấy cô gái, với ngươi hay với bất cứ ai, vì các người đã chia cô gái ấy cho ta, nhưng giờ ngươi muốn lấy lại. Nhưng ngươi sẽ không lấy được bất cứ thứ gì của ta nữa bên những con tàu đen lướt nhanh, trái với ý muốn của ta. Nào, cứ thử đi, và hãy để mọi người đây chứng kiến: máu của ngươi sẽ chảy đen dọc thanh giáo của ta.”

Khi cuộc chiến ngôn từ của họ kết thúc, cả hai đều đứng dậy, và giải tán hội đồng bên những tàu chiến. Achilles bỏ đi đến bên đội tàu và lán của chàng, với Patroclus, con trai của Meneoetius, và quân lính của chàng; trong khi đó Agamemnon dong một con tàu ra những con sóng, lựa chọn hai mươi người chèo tàu, và chất lên tàu đồ tế thần, rồi gửi con gái xinh đẹp của Chryses lên tàu, với Odysseus, người có tài thao lược, làm chỉ huy.

Khi họ lên tàu dong buồm trên những lối đi của biển cả, Agamemnon ra lệnh cho binh lính của hắn ta tắm gội thân thể bằng dòng nước mang hương vị của biển cả, rồi dâng lên thần Apollo lễ vật là những con bò và dê non tơ, bên những con sóng không ngơi; và mùi thơm cuộn lẫn khói ngút lên tận thiên đàng.

Dù trong trại đang bận rộn với tất cả công việc trên, Agamemnon không quên được trận cãi cự với Achilles, hay những lời đe dọa của chàng, và hắn ta cho đòi sứ giả, những người trung thành của hắn tới, Talthybius, Eurybates, nói: “Hãy tới chỗ lán của Achilles, lôi Briseis xinh đẹp về đây. Nếu hắn từ chối thả cô gái, đích thân ta sẽ đến bắt lấy nàng về, lúc đó thì hắn sẽ chịu bầm dập hơn nữa.”

Hai sứ giả, sau lời ra lệnh uy nghiêm đó, miễn cưỡng đi dọc theo bờ biển dội sóng, tìm đường đến những con tàu và lán của người Myrmidons. Họ tìm thấy Achilles ngồi bên con tàu đen, bên lán của chàng, và tỏ ý khó chịu khi nhìn thấy họ; và trong thâm tâm chàng biết đòi hỏi chưa nói ra của họ, và nói: “Chào mừng đã đến, những sứ giả của Zeus và người phàm, lại gần phía ta. Các người không có tội gì, chỉ có Agamemnon, người đã cử hai người đến đây đòi bắt Briseis. Lại đây, Patroclus, người được thần sủng ái, dẫn cô gái ra đây và trao cho hai người này. Nếu như có cần ta ra tay bảo vệ quân Hy Lạp khỏi tai họa, hãy để họ chứng kiến việc này trước thần linh, đám người phàm tục và gã quân vương vô liêm sỉ đó. Đầu óc hắn ta thật điên dại, và hắn sẽ nhìn không ra sau lưng hay trước mặt cách nào có thể cứu vớt đội quân Hy Lạp của hắn trong trận chiến sắp tới bên những con tàu.”

Nghe xong, Patroclus tuân lời Achilles, và dẫn Briseis xinh đẹp từ trong lán, trao tay nàng cho hai sứ giả, người quay trở về dọc theo những con tàu của quân Hy Lạp, với cô gái không bằng lòng. Và Achilles tách khỏi mọi người, nước mắt tuôn rơi, chàng ngồi bên bờ biển của những con sóng bạc, nhìn nơi khơi xa; rồi dang rộng hai cánh tay mình, mãnh liệt cầu khẩn trợ giúp từ mẹ chàng: “Vì mẹ sinh ra ta chỉ một quãng đời ngắn, Mẹ hỡi, chắc hẳn Zeus thần sấm sét ngự đỉnh Olympia phải ban tặng cho con danh vọng, nhưng thần không ban cho con gì cả. Mà thật ra là con bị thất sủng, bởi con trai của Atreus, Agamemnon độc đoán, người trong cơn hống hách đã tước đoạt lấy phần thưởng của con.”

Nước mắt ngắn dài, chàng gọi mẹ, và mẹ chàng nghe thấy tiếng con gọi, tận nơi sâu thẳm của biển cả, nơi bà ngồi bên cạnh người cha già của mình. Làn hơi ẩm choàng quanh người, bà nhanh chóng vươn lên khỏi con sóng bạc, và đến bên cạnh người con trai đang thổn thức của mình, và gọi tên chàng: “Achilles con trai, tại sao lại khóc? Nỗi đau nào làm trái tim con uẩn ức? Đừng dấu giếm những suy nghĩ của con, hãy nói để chúng ta cùng san sẻ.”

Achilles người có bước chân thần tốc thở dài nặng nề và nói: “Mẹ hẳn phải biết; sao con lại phải nhắc lại toàn bộ sự việc cho một người biết tất cả? Chúng con đã phá thành Thebe, thành phố linh thiêng của Eetion, và mang về tất cả chiến lợi phẩm, mà người Hy Lạp chia chác công bằng giữa họ, chọn người con gái xinh đẹp Chryseis cho Agamemnon. Sau đó, Chryses, cha của cô gái, thầy tu của thần Apollo, bước đến nơi những con tàu nhanh của quân Hy Lạp mang một món tiền lớn để chuộc con gái mình với cây trượng vàng có khắc dấu Apollo, và cầu cầu xin quân Hy Lạp thả cô gái, nhất là Agamemnon, thủ lĩnh của đội quân. Những người Hy Lạp kêu gọi thả cô gái để đổi lấy món tiền chuộc béo bở, nhưng điều này không làm Agamemnon hài lòng, hắn đã từ chối thẳng thừng và xua đuổi người thầy tu với lời đe dọa. Thế là, ông già giận dữ quay trở về, và Apollo, vị thần bảo trợ cho ông, nghe lời ông cầu khẩn, và bắn những mũi tên chết chóc tới quân Hy Lạp. Và rồi người chết chất thành đống khi tên bắn ào ào xuống toàn doanh trại. Cuối cùng một nhà tiên tri đã tiết lộ lời tiên tri của thần. Con đã là người đầu tiên thúc giục họ, ngay lúc ấy, phải xoa dịu cơn thịnh nộ của thần nhưng con trai của Atreus nổi cơn giận dữ. Khi những người Hy Lạp tài giỏi dong con thuyền nhanh ra khơi cùng Chryseis và những đồ tế thần thì hai sứ giả đến ép Briseis của con trao về tay Agamemnon. Nếu mẹ có quyền năng, hãy giúp con trai của mẹ; hãy cầu xin sự trợ giúp của Zeus trên đỉnh Olypus, nếu mẹ có thể thuyết phục thần bằng tình cảm hay bằng hành động. Con thường nghe nói về mẹ, trong đại sảnh của cha, tự hào rằng chỉ mình mẹ trong những vị thần bất tử cứu được Zeus, con trai của Cronos, chúa tể của bão tố, khỏi một âm mưu đê hèn khi Hera, Poseidon, và Pallas Athene, lập kế hoạch trói chặt ông ấy lại. Mẹ đã nhanh chóng cho gọi, tới đỉnh Olympus, con quái vật trăm tay có tên Briareus và người phàm Aegaeon, dũng mãnh hơn cha của hắn Poseidon; và mẹ đã cứu Zeus khỏi những dây trói đó. Quỳ bên cạnh Zeus, và vỗ tay lên đầu gối của thần, nhắc thần nhớ lại chuyện đó, với hy vọng thần sẽ lựa chọn trợ giúp quân Troy, dìm chết quân lính Hy Lạp trên những chiến thuyền của họ, giết họ hàng loạt trên bờ, để họ phán xử lại tài năng lãnh đạo của Agamemnon, và Agamemnon hống hách có thể sẽ sáng mắt ra mà thấy khi đã ruồng rẫy chiến binh vĩ đại nhất của Hy Lạp.”

“Ôi con trai của ta,” Thetis buồn bã trả lời, ” ta sinh ra con để con hứng chịu điều này sao? Bởi vì cuộc đời con được định trước là rất ngắn. Giá như con được sống một cuộc đời không khổ đau bên những con tàu, nhưng con trai, số mệnh con bất hạnh hơn những người khác, con không thể tránh khỏi cái chết đến sớm; thật là một định mệnh khổ đau mà ta sinh con ra trong cõi nhân gian này. Được rồi ta sẽ đích thân đến đỉnh Olympus tuyết phủ, và kể lại những gì con vừa kể cho thần sấm Zeus, hy vọng thần sẽ nghe mẹ. Con hãy cứ ngồi bên những con tàu của mình, ấp ủ cơn giận với người Hy Lạp, không tranh chiếm; vì Zeus đã du ngoạn đến dòng Đại dương, để dự yến tiệc với người Ethiopian vô song, và tất cả thần linh đều đi cùng với thần; nhưng mười hai ngày nữa thần sẽ quay trở lại đỉnh Olympus, và ta sẽ bước qua thềm cửa bằng đồng nơi cung điện của thần, quỳ gối bên thần, và ta nghĩ cách thuyết phục được thần. Nói rồi, bà bỏ lại Achilles với ấm ức, vì cô gái xinh đẹp ấy đã bị cuỗm mất, trái với ý nguyện của chàng.

Trong khi đó Odysseus đã đến thành Chryse, mang theo đồ tế thần. Hướng vào cảng, họ cuộn lại buồm và xếp gọn gàng trên con tàu đen, hạ cột buồm bằng cách hạ dây buộc mũi buồm, và chèo con tàu tới nơi neo đậu của nó. Rồi họ thả những tảng đá neo, cởi dây cáp, và nhảy lên bờ. Tiếp theo, gia súc làm lễ vật cho thần Apollo quyền năng được chăn lên bờ, và con gái của Chryses bước lên đất liền từ con tàu. Đích thân Odysseus, người có tài thao lược, dẫn cô gái lên đàn tế, và trao lại cô cho cha mình, nói: “Chryses, thủ lĩnh của chúng ta Agamemnon ra lệnh cho ta trao trả con gái cho ông, và cúng tế thần Phoebus cho toàn thể người Hy Lạp, và xoa dịu thần Apollo, người đã mang lại đau khổ và chết chóc cho quân Hy Lạp.” Nói rồi, Odysseus trao lại cô gái cho cha cô, người thầy tế ôm chầm lấy con gái mình trong nỗi vui mừng khôn xiết.

Họ nhanh chóng buộc gia súc quanh bàn thờ được dựng chắc chắn, rửa tay rồi bốc những nắm đầy hạt lúa mạch. Sau đó Chryses giơ hai tay của ông và thay mặt họ cầu nguyện: “Hãy lắng nghe ta, hỡi thần của cung tên bạc, người bảo trợ của Chryse và Cilla linh thiêng, chúa tể của Tenedos. Như lần ta đã cầu khẩn ngài, ngài ban vinh dự cho ta và bắn xuống đầu quân Hy Lạp những mũi tên, vì vậy hãy chấp nhận lời cầu xin lần này của ta, và hãy thôi để tai họa khủng khiếp đó giáng xuống đầu quân Hy Lạp.” Và thần Apollo đã nghe những lời cầu khẩn ấy.

Khi họ đã thỉnh thần và rải những hạt lúa mì xong, họ giật đầu những con vật tế ra sau và cắt cổ họng chúng rồi lột da chúng. Sau đó họ xẻ những tảng thịt từ những chiếc đùi, bọc chúng trong những lớp mỡ, rồi đặt thịt sống lên trên. Những phần thịt đó các trưởng lão nướng trên ngọn lửa đang bùng, rưới lên thịt giọt rượu lễ màu đỏ, trong khi trai tráng đứng xung quanh, cầm chắc năm xiên thịt trong tay. Khi những chiếc đùi béo ngậy đã được nướng chín và họ đã nếm thớ thịt bên trong, họ xắt phần còn lại thành những lát nhỏ, xiên và nướng chúng thật chín, rồi tuốt chúng ra khỏi những cái cái xiên. Công việc đã xong và bữa ăn đã được chuẩn bị, họ cùng ăn uống và thưởng thức bữa tiệc, và khi họ đã thỏa mãn cơn đói khát, những chàng trai trẻ rót rượu đầy ắp những chiếc chén và rưới vài giọt đầu tiên lên từng chén làm rượu lễ. Suốt ngày hôm đó quân Hy Lạp chơi nhạc để làm vui lòng thần linh, hát những khúc hát ngọt ngào, ngợi ca thần ngự ở xa; lúc này đây đang lắng nghe với niềm vui sướng.

Và khi mặt trời đã lặn màn đêm đã buông, họ nằm ngủ bên những dây cột tàu, rồi khi bình minh hửng những tia nắng màu hồng họ dong buồm về lại doanh trại của mình. Sau đó thần Apollo quyền năng cử ngọn gió thổi căng những cột buồm trắng của họ. Những con buồm no gió và con sóng rít lên giận dữ phía đuôi tàu, khi nó ra khơi và tăng tốc qua dòng nước, tiến lên trên lối đi riêng. Và rồi họ đã về được đến doanh trại rộng lớn của quân Hy Lạp, kéo con tàu đen lên trên bờ, và chống đỡ nó bằng sức mạnh của những cột gỗ, rồi tản ra giữa những lều lán và tàu thuyền.

(Còn nữa)

Có thể tham khảo thêm các bản dịch bằng tiếng Anh tại đây: https://www.gutenberg.org/ebooks/search/?query=iliad&submit_search=Go%21